Baza wiedzy

Czy QR kody zastąpią kody kreskowe?

Autor: Julita Skowrońska | Feb 6, 2025 7:22:57 PM

 

Szacowany czas czytania: 6-8 minut

Prawo | Nowe Technologie | GS1 | kody kreskowe | kody QR

 

 

Na chwilę obecną QR kody coraz częściej pojawiają się w różnych obszarach (marketing, płatności, logistyka, etc.), jednak nie oznacza to, że całkowicie wyprą kody kreskowe. Oto kilka kwestii, które pomagają zrozumieć wzajemny stosunek obu technologii:

 

Pojemność i funkcjonalność

 

Kody kreskowe (1D) mogą przechowywać stosunkowo niewielką ilość informacji, najczęściej w postaci cyfr, dlatego stosuje się je głównie do identyfikacji produktów w sklepach i magazynach. Dlatego pojawiła się technologia QR kodów (2D) wynaleziona przez japońskiego inżyniera Masahiro Hara i jego zespół z firmy Denso Wave, będącej częścią Toyota Group. Qr kody są w stanie przechowywać znacznie więcej danych (np. dłuższe ciągi znaków, linki, informacje o produkcie i wiele innych), co czyni je bardziej wszechstronnymi i przydatnymi w marketingu czy w systemach płatności.

 

Kody kreskowe (1D) to niewielka ilość informacji -  QR kody (2D) przechowują znacząco większą ilość danych.

 

Szybkość i łatwość skanowania

 

W warunkach magazynowych czy logistycznych tradycyjne skanery kodów kreskowych są bardzo szybkie, a proces jest wdrożony i przetestowany na wielką skalę. QR kody dają możliwość skanowania za pomocą smartfonu (bez konieczności użycia specjalistycznego sprzętu), co sprawdza się szczególnie w kampaniach marketingowych lub sytuacjach, gdy końcowi klienci potrzebują zeskanować kod.

 

QR kody nie potrzebują specjalistycznego sprzętu do skanowania, co czyni je bardziej powszechnymi.

 

Koszty wdrożenia

 

Infrastruktura do odczytu kodów kreskowych jest już powszechna w większości sklepów i magazynów. Wymiana na skanery obsługujące QR kody lub dostosowywanie rozwiązań do nowych standardów może być kosztowna. Z drugiej strony aplikacje mobilne skanujące QR kody są łatwo dostępne i przeważnie darmowe, co zachęca do upowszechniania się tej technologii wśród użytkowników końcowych. Firmy, które obecnie zakupują skanery, powinny postawić już na nową technologię QR kodów, które są przyszłościowe i będą stopniowo zastępować kody kreskowe, dodatkowo dają więcej możliwości.

 

Każdy nowy zakup skanerów do odczytu produktów czy decyzja podejmowana co do wyboru technologii, powinna stawiać na QR kody, to decyzja za nowoczesnością i większymi możliwościami.

 

 

Zastosowania specjalistyczne

 

Kody kreskowe (EAN, UPC itp.) są międzynarodowym standardem w handlu detalicznym i branży logistycznej. Większość sieci handlowych nie zrezygnuje z nich w przewidywalnej przyszłości, ponieważ wiązałoby się to z kompleksową zmianą systemów. Natomiast technologia QR kodów znajduje zastosowanie tam, gdzie wymagana jest większa elastyczność lub pojemność danych (np. w kampaniach marketingowych, programach lojalnościowych, systemach kontroli dostępu). Warto jednak pamiętać, że technologia ta jest technologią przyszłości i daje więcej możliwości, dlatego specjalistyczne podmioty zobowiązane do stosowania QR kodów rozpoczynają już proces zmian.

 

Proces zmian z kodów kreskowych na technologię QR kodów rozpoczął się już we wszystkich branżach.

 

Regulacje prawne

 

Obecnie nie istnieje żadna uniwersalna regulacja prawna, która wprost nakazywałaby zastąpienie dotychczas stosowanych kodów kreskowych (1D) kodami QR (2D). W dużej mierze przejście na kody dwuwymiarowe (takie jak QR czy DataMatrix) wynika z decyzji biznesowych, wymogów branżowych lub wewnętrznych regulacji niektórych sektorów (np. farmaceutycznego). Poniżej najważniejsze informacje w tym zakresie:

 

      1. Standardy GS1 i trend w kierunku kodów 2D

 

Najpopularniejszym globalnym organizatorem standardów dotyczących kodów kreskowych jest GS1. Wprowadza ona nowe wytyczne, które coraz częściej zalecają korzystanie z kodów dwuwymiarowych (np. GS1 DataMatrix lub QR). W praktyce nie jest to jednak obowiązek wynikający z przepisów prawa o charakterze ustawowym czy rozporządzenia rządowego, lecz rekomendacja i standard branżowy, który ułatwia wdrażanie nowoczesnych rozwiązań logistycznych oraz zwiększa efektywność łańcucha dostaw.

 

  1. Przykłady regulacji sektorowych

 

  • Branża farmaceutyczna: W Unii Europejskiej obowiązuje tzw. Dyrektywa w sprawie sfałszowanych produktów leczniczych (Falsified Medicines Directive), która wymaga m.in. stosowania unikalnych identyfikatorów w formacie dwuwymiarowym (najczęściej DataMatrix) na opakowaniach leków.
  • Branża spożywcza: Niektóre kraje wprowadzają dodatkowe wymogi związane z identyfikowalnością produktów (traceability), jednak przepisy te zazwyczaj nie narzucają konkretnego rodzaju kodu 2D, pozostawiając przedsiębiorcom swobodę wyboru.

 

  1. Kody QR w dokumentach urzędowych

 

W niektórych krajach (również w Polsce) pojawiają się inicjatywy wykorzystywania kodów QR w dokumentach urzędowych, e-fakturach czy innych oficjalnych drukach. Tu również nie ma jednak centralnego przepisu, który narzucałby wyłączne stosowanie kodów QR zamiast kodów kreskowych.

 

Możliwa przyszłość: koegzystencja i stopniowe zmiany

 

Najbardziej prawdopodobne jest stopniowe przechodzenie branż na kody dwuwymiarowe ze względów praktycznych (większa pojemność, dodatkowe funkcje) i standaryzacyjnych, niż jednorazowa decyzja „odgórna” nakazująca rezygnację z dotychczasowych rozwiązań 1D. Duże koncerny i sieci handlowe często same decydują się na wdrażanie rozwiązań opartych o kody 2D (QR, DataMatrix), widząc w nich korzyści biznesowe czy logistyczne. Małe firmy lokalne i rodzinne wybierają zaś do swoich biznesów technologie uniwersalne, aby koszty tych technologii i ich wykorzystania były dla nich przestępne, to właśnie dają im kody QR.

 

QR kody to teraźniejszość i przyszłość nowoczesnej komunikacji opartej o zalety dla klientów i przedsiębiorców. Tutaj zasada "win-win" jest oczywistością!

 

Julita Skowrońska

Członek Zarządu Veriori SA

prawnik specjalizujący się w prawie nowych technologii

 

Veriori SA - polska firma specjalizująca się w dostarczaniu technologii opartej o kody QR takie jak Simple QR i Secured QR. Misją Veriori jest prosta i autentyczna komunikacja w świecie biznesu. Najnowszym produktem Veriori jest prosty i szybki generator kodów QR z którego mogą korzystać wszyscy. Generując różnego rodzaju QR kody według potrzeb firmy, można je personalizować i analizować ich użytkowanie. Simple QR pozwala również zarządzać QR kodami już po ich zastosowaniu (tzw. kody dynamiczne) poprzez np. zmianę ich treści. To narzędzie jest potrzebne każdej nowoczesnej firmie, gdzie użyteczność, oszczędność i dobro klienta jest wartościom oczekiwaną.